[900+] Vilom Shabd in Hindi (Antonyms) विलोम शब्द | विपरीतार्थक शब्द

विलोम शब्द (Vilom Shabd)

Vilom Shabd in Hindi:विलोम शब्द का अर्थ उल्टा होता है. अतः किसी शब्द के विपरीत अर्थ को व्यक्त करने वाले शब्द को उस शब्द का विलोम शब्द कहते हैं.किसी शब्द का विलोम शब्द वह शब्द है, जो उस शब्द के अर्थ के ठीक उल्टा अर्थ बताता हो. विलोम शब्द को विपरीतार्थक शब्द के नाम से भी जाना जाता है.जिन शब्दों के अपने निश्चित अर्थ होते हैं, उन अर्थों के विपरीत अर्थ देने वाले शब्द ‘विलोम शब्द‘ या ‘विपरीतार्थक शब्द (Antonyms)‘ कहलाते हैं। उदाहरण के लिए हिन्दी में Vilom Shabdजैसे: वर-वधू, लड़का-लडकीभाई-बहन, राजा-रानी, गाय-बैल, कुत्ता-कुतिया, इत्यादि।

Table of Contents

Vilom Shabd in Hindi

हिन्दी मेंनिम्नलिखित विधियों से बनते हैं. विपरीतार्थक या विपरीत अर्थ देनेवाले शब्द (Vilom Shabd):-

  1. लिंगपरिवर्तन के द्वारा विलोम शब्द : जैसे- वर-वधू, लड़का-लडकी, गाय-बैल, भाई-बहन, राजा-रानी, कुत्ता-कुतिया, इत्यादि।
  2. भिन्न जातीय शब्द के द्वारा विलोम शब्द : जैसे- आजाद-गुलाम, आगे-पीछे, कड़वा-मीठा, अधम-उत्तम, अधिकतम-न्यूनतम, अनुराग-विराग, इत्यादि।
  3. उपसर्ग की सहायता से विलोम शब्द : जैसे- मान-अपमान, अल्पायु-दीर्धायु, अंतर्मुखी-बहिर्मुखी,ईश्वर-अनीश्वर, आस्था-अनास्था, अस्वस्थ-स्वस्थ, इत्यादि।
  4. उपसर्ग के समान प्रयुक्त होने वाले शब्दों के परिवर्तन से विलोम शब्द : जैसे- गणतंत्र-राजतंत्र, अल्पसंख्यक-बहुसंख्यक, उत्तरायण-दक्षिणायण, एकतंत्र-बहुतंत्र, उदयाचल-अस्ताचल, विशालकाय-लघुकाय, इत्यादि।
  5. नञ् समास के पद बनाकर उत्पन्न विलोम शब्द : जैसे- नश्वर-अनश्वर, आदि-अनादि, संभव-असंभव, आस्तिक-नास्तिक, अनाथ-सनाथ, सार्थक-निरर्थक, इत्यादि।
Vilom Shabd in Hindi
Vilom Shabd in Hindi

20 Vilom Shabd In Hindi

क्र. संख्याशब्दविलोम शब्द
1अघअनघ
2अर्थअनर्थ
3अभिज्ञअनभिज्ञ
4अस्तउदय
5अनुरूपप्रतिरूप
6अनेकएक
7अंधकारप्रकाश
8अलभ्यलभ्य
9अगलापिछला
10अग्रपश्च
11अंतरंगबहिरंग
12अनुकूलप्रतिकूल
13अनुरक्तविरक्त
14अमृतविष
15अग्रजअनुज
16अपेक्षितअनपेक्षित
17अघोषसघोष
18अतलवितल
19अथइति
20अर्थअनर्थ

[900+] Vilom Shabd in Hindi Example

No. ShabdVilom Shabd
1.रातदिन
2.अमृतविष
3.अथइति
4.अन्धकारप्रकाश
5.अल्पायुदीर्घायु
6.इच्छाअनिच्छ।
7.उत्कर्षअपकर्ष
8.अनुरागविराग
9.आदिअंत
10.आगामीगत
11.उत्थानपतन
12.आग्रहदुराग्रह
13.एकताअनेकता
14.अनुजअग्रज
15.आकर्षणविकर्षण
16.उद्यमीआलसी
17.अधिकन्यून
18.आदानप्रदान
19.उर्वरऊसर
20.एकअनेक
21.आलस्यस्फूर्ति
22.अर्थअनर्थ
23.उधारनगद
24.उपस्थितअनुपस्थित
25.अतिवृष्टिअनावृष्टि
26.उत्कृष्टनिकृष्ट
27.उत्तमअधम
28.आदर्शयथार्थ
29.आयव्यय
30.स्वाधीनपराधीन
31.आहारनिराहार
32.दातायाचक
33.खेदप्रसन्नता
34.गुप्तप्रकट
35.प्रत्यक्षपरोक्ष
36.घृणाप्रेम
37.सजीवनिर्जीव
38.सुगंधदुर्गन्ध
39.मौखिकलिखित
40.संक्षेपविस्तार
41.घातप्रतिघात
42.निंदास्तुति
43.मितव्ययअपव्यय
44.सरसनीरस
45.सौभाग्यदुर्भाग्य
46.मोक्षबंधन
47.कृतज्ञकृतघ्न
48.क्रयविक्रय
49.दुर्लभसुलभ
50.निरक्षरसाक्षर
51.नूतनपुरातन
52.बंधनमुक्ति
53.ठोसतरल
54.यशअपयश
55.सगुणनिर्गुण
56.मूकवाचाल
57.रुग्णस्वस्थ
58.रक्षकभक्षक
59.वरदानअभिशाप
60.शुष्कआर्द्र
61.हर्षशोक
62.क्षणिकशाश्वत
63.विधिनिषेध
64.विधवासधवा
65.शयनजागरण
66.शीतउष्ण
67.सक्रियनिष्क्रय
68.सफलअसफल
69.सज्जनदुर्जन
70.शुभअशुभ
71.संतोषअसंतोष
72.आतुरशांत
73.आगामीविगत
74.आरोहअवरोह
75.आचारअनाचार
76.आदत्तप्रदत्त
77.आदरअनादर
78.उचितअनुचित
79.आरम्भअंत
80.आह्वानविसर्जन
81.आवृतअनावृत
82.आकर्षविकर्ष
83.आद्रशुष्क
84.आच्छादितअनाछ्दित
85.आहारअनाहार
86.आशानिराशा
87.आधुनिकप्राचीन
88.आशीर्वादअभिशाप
89.आसक्तअनाशक्त
90.आगमनगमन
91.आध्यात्मिकभौतिक
92.आस्थाअनास्था
93.इच्छाअनिच्छा
94.इहलोकपरलोक
95.ईश्वरअनीश्वर
96.ईर्ष्याप्रेम
97.उत्कर्षअपकर्ष
98.उषासंध्या
99.उग्रसौम्य
100.उदारअनुदार
101.उपकारअपकार
102.उन्नतिअवनति
103.उपयुक्तअनुपयुक्त
104.उपायनिरुपाय
105.एकांगीसर्वांगीण
106.ओखलीमूसल
107.ओछागंभीर
108.ओजओजहीन
109.ओजस्विताओजहीनता
110.ओजस्वीओजहीन
111.ओटप्रकट
112.ओढ़नाबिछाना
113ओतप्रोतविलग
114औगतसुगत
115औद्योगिकअनौद्योगिक
116औपचारिकअनौपचारिक
117औपचारिकताअनौपचारिकता
118औघरसुघर
119औंधासीधा
120औंधानासीधा करना
121औचकअक्सर
122औचित्यअनुचित्य
123औचकनियमित
124औरतमर्द
125औलादवालिद
126औवलआखिर
127औहातीविधवा
128कनिष्ठज्येष्ठ
129कृषस्थूल
130कृष्णशुक्ल
131ग्रामीणशहरी
132छलीनिश्चल
133छूतअछूत
134जलथल
135जन्ममृत्यु
136जंगलीपालतू
137दयालुनिर्दयी
138धीरअधीर
139नखशिख
140निंदाप्रशंसा
141पक्षविपक्ष
142पूर्णअपूर्ण
143परकीयास्वकीया
144भद्रअभद्र
145भावअभाव
146रागविराग
147चलअचल
148जटिलसरल
149निर्मलमलिन
150नस्वरअनश्वर
151प्रभुदास
152बाढ़सूखा
153मानवदानव
154मिलनविछोह
155रहितसहित
156रात्रीदिवस
157लोभसंतोष
158विपन्नसंपन्न
159विशुद्धदूषित
160विरोधसमर्थन
161शकुनअपशकुन
162सामिषनिरामिष
163सूक्ष्मस्थूल
164हास्यरुदन
165तरुणवृद्ध
166पंडितमूर्ख
167पतिव्रताकुलटा
168भूतभविष्य
169मनुष्यतापशुता
170मिथ्यासत्य
171योगीभोगी
172अग्निजल
173अनाथसनाथ
174अर्पणग्रहण
175अथइति
176अस्तउदय
177अगमसुगम
178अपेक्षाउपेक्षा
179अकालसुकाल
180आयातनिर्यात
181असलीनकली
182अज्ञविज्ञ
183अमरमर्त्य
184अधमउत्तम
185आगामीविगत
186आश्रितअनाश्रित
187आरंभअंत
188आच्छादितअनाच्छादित
189उषासौम्य
190उत्तीर्णअनुत्तीर्ण
191उपयुक्तअनुपयुक्त
192ऋजुकुटिल
193ऋणीउऋण
194एकांगीसर्वागीण
195ऐश्वर्यदारिद्य
196कंकालशरीर
197कंगलाखुशहाल
198कंजूसदानी
199कंटकपुष्प
200कंठस्थविस्मरण
201कंपनस्थिर
202कईएक
203कगारमँझधार
204कटराकटरी
205कटुतामधुरता
206कटुक्तिसूक्ति
207कट्टरउदार
208कठिनसरल
209कठोरकोमल
210कड़वामीठा
211कथनचुप्पी
212कथ्यअकथ्य
213कद्रदाननाकद्र
214कनिष्ठवरिष्ठ
215कपटनिष्कपट
216कपालपद
217कड़ामुलायम
218कड़ाहकड़ाही
219कमज्यादा
220कमखर्चखर्चीला
221कमीनाभला
222करतलपदतल
223करारबेकरार
224कपूतसपूत
225कबूलनानकारना
226कर्ज़दारमहाजन
227कर्ण कटुकर्ण प्रिय
228कर्मशालाविश्रामशाला
229कर्मशीलकर्महीन
230कलंकनिष्कलंक
231कलकलशांत
232करीनाबेढंग
233करुणनिष्ठुर
234कृशस्थूल
235ग्राम्यशिष्ट
236गजबसामान्य
237गठितअगठित
238गठियानाखोलना
239गठीलाढीला
240गड़नानिकलना
241गड़बड़सही
242गड्मडसिलसिलेवार
243गंधाहारकगंधदायक
244गंधीलासुगन्धित
245गंभीरसहज
246गँवईशहरी
247गँवानापाना
248गँवारशहरी,होशियार
249गणतंत्रराजतंत्र
250गणनीयअगणित
251गण्यनगण्य
252गतआगत
253गतिअगति
254गतिमानस्थिर
255गतिरोधनिर्विरोध
256ग़दरशांति
257घंटाघंटी
258घंटापल
259घटतीबढती
260घटानाबढ़ाना
261घटावजोड़
262घटितअघटित
263घनिष्ठबहिरंग
264घनेरानगण्य
265घमंडीविनयी
266घमासानसामान्य
267घाटीपर्वत
268घायलदुरुस्त
269घातप्रतिघात
270घमंडविनय
271घोषितअघोषित
272रचनाविनाश
273रतविरत
274राजतंत्रप्रजातंत्र
275रिक्तपूर्ण
276रंगीनरंगहीन
277लोभीसंतोषी
278लेनदेन
279लौहस्वर्ण
280वनमरू
281विरहमिलन
282विशालकायलघुकाय
283विश्वाससंदेह
284शासकशासित
285शुचिअशुचि
286शोषणपोषण
287समासव्यास
288सम्पदविपद
289स्थावरजंगम
290स्वकीयापरकीय
291सांगतअसंगत
292संतअसंत
293संश्लिष्टविश्लिष्ट
294वृष्टिअनाविष्टि
295विवादनिर्णय
296विशिष्टसाधारण
297विस्तारसंक्षेप
298श्वेतश्याम
299सदाशयदुराशय
300सपूतकपूत
301समाजव्यक्ति
302ससीमअसीम
303संकीर्णउदार
304सूक्षमस्थूल
305क्षमअक्षम
306क्षरअक्षर
307सुगमदुर्गम
308सुभगदुर्भग
309क्षुद्रमहान
310श्रव्यदृश्य
311लघुगुरु
312लौकिकअलौकिक
313लिप्तअलिप्त
314लुप्तव्यक्त
315वसंतपतझड़
316वादप्रतिवाद
317वास्तविकअवास्तविक
318विकासपतन
319विवादास्पदनिर्विवाद
320विनयअविनय
321वृद्धबालक
322विश्वासअविश्वास
323विषमसम
324वीरकायर
325विवेकअविवेक
326विश्लेषणसंश्लेषण
327विजयपराजय
328विस्मरणस्मरण
329व्यावाहारिकअव्यावाहारिक
330विमुखसन्मुख
331वृहतलघु
332वीरानआबाद
333विस्तृतसंक्षिप्त
334वैतनिकअवैतनिक
335व्यक्तअव्यक्त
336श्रांतअश्रांत
337व्यर्थसार्थक
338व्ययआय
339व्यष्टिसमष्टि
340विद्याअविद्या
341विरतनिरत
342विषअमृत
श्रेणीसामान्यविपत्ति
343विशेषसामान्य
344विपत्तिसंपत्ति
345विभक्तअविभक्त
346विदुषीअज्ञानी
347विद्वानमूर्ख
348विशुद्धअशुद्ध
349वृद्धिहास्र
350वादीप्रतिवादी
351वैमनस्यसौमनस्य
352विरागीरागी
353विरोधअवरोध
354शक्तिशालीशक्तिहीन
355शिष्यगुरु
356शत्रुमित्र
357शुभतरल
358शिवअशिव
359श्रीगणेशइतिश्री
360श्रध्दाअश्रधा
361सभ्यताबर्बरता
362संगतअसंगत
363संतुष्टअसंतुष्ट
364समविषम
365सर्दगर्म
366सतअसत
367सफलविफल
368सचेतअचेत
369सच्चरितदुश्चरित
370सुकरदुष्कर
371सहयोगीप्रतियोगी
372सजलनिर्जल
373सितअसित
374संतोषसंतोष
375स्वामीसेवक
376सुधागरल
377सुरक्षितअसुरक्षित
378सृष्टिसंहार
379संकल्पविकल्प
380संधिविग्रह
381संयोगवियोग
382सामायिकअसामयिक
383स्पृश्यअस्पृश्य
384स्पष्टअस्पष्ट
385सुस्तचुस्त
386सम्बद्धअसम्बद्ध
387स्वधर्मविधर्म
388साहसीकायर
389सुविधाअसुविधा
390स्वदेशविदेश
391स्वजातिविजाती
392सकामनिष्काम
393सुकर्मकुकर्म
394सुखदुःख
395सुन्दरकुरूप
396सबाधनिर्बाध
397संग्रहत्याग
398संगठनविघटन
399सरलक्लिष्ट
400सत्कारतिरस्कार
401साक्षरनिरक्षर
402सापेक्षनिरपेक्ष
403सद्वृतदुवृत
404सदाचारदुराचार
405स्वीकृतिअस्वीकृति
406सौन्दर्यकुरूपता
407स्वाभाविकअस्वाभाविक
408सखाशत्रु
409सवीकारनिर्विकार
410सुलभदुर्लभ
411समस्यासमाधान
412संकोचअसंकोच
413अल्पायुदीर्घायु
414सुसंगतिकुसंगति
415सात्विकतामसिक
416सदाचारीकदाचारी
417सुपरिणामदुष्परिणाम
418सन्मार्गकुमार्ग
419स्वच्छमलिन
420सार्थकनिरर्थक
421साकारनिराकार
422सुपात्रकुपात्र
423सुपथकुपथ
424सुशीलदुशील
425सहजकठिन
426साहससाहसहीन
427स्थूलसूक्ष्म
428सुलझावउलझाव
429संगअसंग
430सुरअसुर
431साधुअसाधु
432सत्यअसत्य
433सुमतिकुमति
434सदयनिर्दय
435संकीर्णउदार
436सुकृतिदुष्कृति
437सूनाभरा
438सुदूरअदूर
439सभयनिर्भय
440सुबहशाम
441सचझूठ
442सुबुद्धिकुबुद्धि
443हारजीत
444हिंसाअहिंसा
445हितअहित
446हस्वदीर्घ
447क्षणिकशास्वत
448क्षम्यअक्षम्य
449क्षमादंड
450लम्पटसदाचारी
451लम्बआधार
452लम्बाठिगना
453लम्बाईचौड़ाई
454लंबितत्वरित
455लम्बोदराछोटा
456लकीरबिंदु
457लक्षणकुलक्षण
458लक्ष्णाअभिधा
459लक्षितअलक्षित
460लक्षितार्थअभिधार्थ
461लक्ष्यअलक्ष्य
462लखपतिखाकपति
463लगभगपूरा
464लगाताररुक रूककर
465लगानाहटाना
466लगावहटाना
467लगावदुराव
468लडखडानासंभालना
469लड़नामिलना
470लड़ाईसुलह
471लड़ाकासद्भावी
472लड़ानामिलाना
473लतखोरभला
474लताड़नाथपराना
475लतिकापौधा
476लथपथसूखा
477लताड़प्यार
478लदाईउतराई
479लफंगाभला शरीफ़
480लहँगासाड़ी
481लबालबखाली
482लब्धअनुपलब्ध
483लब्धप्रतिष्ठितछिन्नप्रतिष्ठ
484लग्नकुलग्न
485लघुदीर्घ
486लघुताबड़प्पन
487लघुशंकादीर्घशंका
488लचककठोरता
489लचीलाकठोर
490लचीलापनकड़ापन
491लजीलानिर्लज्ज
492लज्जितबेशर्म
493लटकनाउठना
494लटपटसही
495लड़कीलड़का
496लम्हाघंटा
497लयबेलय
498लयात्मकअलायात्मक
499लरजनाथिरना
500ललकनाविलगना
501ललकारपुकार
502ललकारनापुकारना
503ललचनात्यागना
504ललाईसफ़ेदी
505ललितकुरूप
506लवणशर्करा
507लवलीनअमग्न
508लहलहानामुरझाना
509लहूपसीना
510चिरअचिर
511चिरंतरनश्वर
512चोरसाधू
513छलनिश्छल
514छांहधूप
515जन्ममरण
516जयपराजय
517ज्येष्ठकनिष्ठ
518ज्योतितम
519जड़चेतन
520जागरणनिद्रा
521जाग्रतसुप्त
522ज्योतिर्मयतमोमय
523जागृतिसुषुप्ति
524जेयअजेय
525जलस्थल
526जवानीबुढ़ापा
527जीवनमरण
528जीवितमृत
529जोड़घटाव
530जंगमस्थावर
531जातिविजाति
532ज्वारभाटा
533झोपडीमहल
534तमज्योति
535तिमिरप्रकाश
536तीव्रमंद
537तुकांतअतुकांत
538तुच्छमहान
539अंकुशनिरंकुश
540अकालसुकाल
541अक्रुरक्रुर
542अकलुषकलुष
543अग्राह्यग्राह्य
544अग्रजअनुज
545अगलापिछला
546अग्रिमअन्तिम
547अचलचल
548अजलनिर्जल
549वृष्टिअनावृष्टि
550अनंतअंत
551अतिअल्प
552अथइति
553अतुकान्ततुकान्त
554अतिवृष्टिअनावृष्टि
555अनाहूतआहुत
556अनुकूलप्रतिकूल
557अनुरक्तिविरक्ति
558अनित्यनित्य
559अनुलोमविलोम
560अनभिज्ञभिज्ञ
561अभिज्ञअनभिज्ञ
562अमृतअमि (अमिय)
563विषजहर
564अर्पणग्रह्र्ण
565अपेक्षाउपेक्षा
566अर्वाचीनप्राचीन
567अपकारउपकार
568अवलम्बनिरालम्ब
569अल्पअधिक
570अधमउत्तम
571अवनतउन्नत
572अन्तरंगबहिरंग
573अनाथसनाथ
574आदरअनादर
संख्याशब्दविलोम शब्द
575अदेयदेय
576अन्तरंगबहिरंग
577अंतरबाह्य
578अंशतःपूर्णतः
579अल्पकालीनदीर्घकालीन
580अल्पज्ञबहुज्ञ
581अपेक्षितअनपेक्षित
582अधुनातनपुरातन
583अस्पृश्यस्पृश्य
584स्वीकारअस्वीकार
585अवनिपृथ्वी
586भूअम्बर
587आकाशनभ
588अधर्मसध्दर्म
589अदोषसदोष
590अल्पायुदीर्घायु
591अभ्यस्तअनभ्यस्त
592अनुरक्तविरक्त
593अमरमर्त्य
594अतलवितल
595अवरप्रवर
596अमावस्यापूर्णिमा
597असलीनकली
598अरूचिसुरूचि
599अज्ञविज्ञ
600अनागतआगत
601अनिष्टइष्ट
602अस्तउदय
603अस्ताचलउदयाचल
604अनातुरआतुर
605अनैतिहासिकऐतिहासिक
606अपचारउपचार
607अवरोहआरोह
608अनुर्तीणउर्तीण
609रातदिन
610अमृतविष
611अन्धकारप्रकाश
612इच्छाअनिच्छा
613अनुरागविराग
614आदिअंत
615अमृतविष
616अथइति
617अन्धकारप्रकाश
618अल्पायुदीर्घायु
619अनुरागविराग
620अनुजअग्रज
621अधिकन्यून
622अर्थअनर्थ
623अतिवृष्टिअनावृष्टि
624अनुपस्थितिउपस्थिति
625अज्ञानज्ञान
626अनुकूलप्रतिकूल
627अभिज्ञअनभिज्ञ
628अल्पअधिक
629अनिवार्यवैकल्पिक
630अगमसुगम
631अभिमाननम्रता
632अनुग्रहविग्रह
633अपमानसम्मान
634अरुचिरुचि
635अर्वाचीनप्राचीन
636अवनतिउन्नति
637अवनीअंबर
638अच्छाबुरा
639अच्छाईबुराई
640अमीरग़रीब
641अंधेराउजाला
642अर्जितअनर्जित
643अंतप्रारंभ
644अंतिमप्रारंभिक
645अनजानजाना पहचाना
646आदिअंत
647आगामीगत
648आग्रहदुराग्रह
649आकर्षणविकर्षण
650आदानप्रदान
651आलस्यस्फूर्ति
652आदर्शयथार्थ
653आयव्यय
654आहारनिराहार
655आविर्भावतिरोभाव
656आमिषनिरामिष
657आर्द्रशुष्क
658आज़ादीग़ुलामी
659आकाशपाताल
660आशानिराशा
661आश्रितनिराश्रित
662आरंभअंत
663आदरअनादर
664आयातनिर्यात
665आर्यअनार्य
666आदिअनादि
667आस्तिकनास्तिक
668आवश्यकअनावश्यक
669आनंदशोक
670आधुनिकप्राचीन
671आनाजाना
672आलस्यफुर्ती
673आध्यात्मिकभौतिक
674इच्छाअनिच्छा
675इष्टअनिष्ट
676इच्छितअनिच्छित
677इहलोकपरलोक
678उत्कर्षअपकर्ष
679उत्थानपतन
680उद्यमीआलसी
681उर्वरऊसर
682उधारनक़द
683उपस्थितअनुपस्थित
684उत्कृष्टनिकृष्ट
685उपजाऊबंजर
686उदयअस्त
687उपकारअपकार
688उदारअनुदार
689उत्तीर्णअनुत्तीर्ण
690उत्तरदक्षिण
691ऊंचानीचा
692उन्नतिअवनति
693उचितअनुचित
694उत्तरार्द्धपूर्वार्द्ध
695एकताअनेकता
696एकअनेक
697ऐसावैसा
698औपचारिकअनौपचारिक
699कृतज्ञकृतघ्न
700क्रयविक्रय
701कमानाखर्च करना
702क्रूरदयालु
703कच्चापक्का
704कटुमधुर
705क्रियाप्रतिक्रिया
706कड़वामीठा
707क्रुद्धशान्त
708कर्मनिष्कर्म
709कठिनाईसरलता
710कभीकभी अक्सर
711कठिनसरल
712केंद्रितविकेंद्रित
713क़रीबीदूर के
714कमअधिक
715खेदप्रसन्नता
716खिलनामुरझाना
717खुशीदु:ख
718ख़रीददारविक्रेता
719ख़रीदबिक्री
720ख़रीदनाबेचना
721गर्मठंडा
722गन्दासाफ़
723गहराउथला
724ग़रीबअमीर
725गुणदोष, अवगुण
726ग़लतसही
727घृणाप्रेम
728घातप्रतिघात
729घरबाहर
730घाटाफ़ायदा
731चरअचर
732चौड़ीसंकरी, तंग
733छोटाबड़ा
734छूतअछूत
735जन्ममृत्यु
736जल्दीदेरी
737जीवनमरण
738जलथल
739जड़चेतन
740जटिलसरस
741झूठसच
742ठोसतरल
743डरपोकनिड़र
744तुच्छमहान
745तकलीफ़आराम
746तपनठंडक
747दुर्लभसुलभ
748दातायाचक
749दिनरात
750देवदानव
751दुराचारीसदाचारी
752दयालुनिर्दयी
753देशीपरदेशी
754धीरेतेज़
755धनीग़रीब, निर्धन
756धर्मअधर्म
757धूपछाँव
758धीरअधीर
759न्यायअन्याय
760निजीसार्वजनिक
761नक़दउधार
762नियमितअनियमित
763निश्चितअनिश्चित
764निरक्षरसाक्षर
765नूतनपुरातन
766निंदास्तुति
767निर्दोषर्दोष
768नीचाऊंचा
769नकलीअसली
770निर्माणविनाश
771निकटदूर
772प्यारघृणा
773प्रत्यक्षपरोक्ष
774पतलामोटा
775पापपुण्य
776पतिव्रताकुलटा
777प्रलयसृष्टि
778पवित्रअपवित्र
779प्रश्नउत्तर
780पूर्णअपूर्ण
781प्रेमघृणा
782परतंत्रस्वतंत्र
783प्राचीननवीन / नया
784पक्षनिष्पक्ष
785प्राकृतिकअप्राकृतिक
786प्रसन्नअप्रसन्न
787प्रभावितअप्रभावित
788पोषणकुपोषण
789परिचितअपरिचित
790प्रवेशनिकास
791पदोन्नतिपदावनति
792प्रतिकूलअनुकूल
793प्रारंभअंत
794पसंदनापसंद
795बंधनमुक्ति
796बुद्धिमतामूर्खता
797बासीताजा
798बाढ़सूखा
799बुराईभलाई
800भूलनायाद करना
801भावअभाव
802मूकवाचाल
803मितव्ययअपव्यय
804मोक्षबंधन
805मौखिकलिखित
806मानवतादानवता
807महात्मादुरात्मा
808मानअपमान
809मधुरकटु
810मित्रशत्रु
811मिथ्यासत्य
812मंगलअमंगल
813महंगासस्ता
814मेहनतीआलसी/कामचोर
815मृत्युजन्म
816मंजूरनामंजूर
817मुमकिननामुमकिन
818यशअपयश
819युद्धशांति
820योग्यअयोग्य
821रातदिन
822रुग्णस्वस्थ
823रक्षकभक्षक
824रागद्वेष
825रात्रिदिवस
826राजारंक
827रुचिअरुचि
828रोज़गारबेरोज़गा
829लाभहानि
830व्यवस्थाअव्यवस्था
831व्यावहारिकअव्यावहारिक
832विधिनिषेध
833विधवासधवा
834वरदानअभिशाप
835विनम्रताघमंड
836विजयपराजय
837वसंतपतझड़
838विरोधसमर्थन
839विशुद्धदूषित
840विषमसम
841विद्वानमूर्ख
842विश्वासअविश्वास
843विकसितअविकसित
844विशिष्टसामान्य/साधारण
845विश्वनीयअविश्वनीय
846विस्तृतसंक्षिप्त
847विकासह्रास
848श्वेतश्याम
849शयनजागरण
850शीतउष्ण
851शुभअशुभ
852शुष्कआर्द्र
853शोरशांन्ति
854श्रमविश्राम
855श्रोतावक्ता
856स्वतंत्रपरतंत्र
857स्वस्थअस्वस्थ
858स्वीकृतअस्वीकृत
859स्वदेशविदेश
860स्वर्गनरक
861स्तुतिनिंदा
862स्वाधीनपराधीन
863स्वतंत्रतादासता
864स्वीकारअस्वीकार
865स्थाईअस्थायी
866सजीवनिर्जीव
867सुगंधदुर्गन्ध
868संक्षेपविस्तार
869सरसनीरस
870सौभाग्यदुर्भाग्य
871सगुणनिर्गुण
872सक्रियनिष्क्रय
873सफलअसफल
874सज्जनदुर्जन
875संतोषअसंतोष
876सुखान्तदुखांत
877सचझूठ
878सुन्दरबदसूरत, कुरूप
879साक्षरनिरक्षर
880सुपुत्रकुपुत्र
881सुरअसुर
882सुमतिकुमति
883साकारनिराकार
884सुजनदुर्जन
885सम्मानअपमान, अनादर
886सुबहशाम
887सूर्योदयसूर्यास्त
888सरकारीग़ैरसरकारी
889सुविधाअसुविधा
890सस्तामहंगा
891सक्षमअक्षम
892सुरक्षितअसुरक्षित
893संभवअसंभव
894संतुलितअसंतुलित
895संतुलनअसंतुलन
896सावधानीअसावधानी
897सघनविरल
898सहायकबाधक
899सहमतअसहमत
900सुखदुख
901सहयोगअसहयोग
902सहमतिअसहमति
903समापनउद्घाटन
904सर्दीगर्मी
905हर्षशोक
906हितअहित
907हिंसाअहिंसा
908हारजीत
909हानिलाभ
910क्षणिकशाश्वत
911ज्ञानअज्ञान

उपरोक्त हिन्दी के विलोम शब्द कक्षा 1 से 12 (class 1, class 2, class 2, class 3, class 4, class 5, class 6 , class 7, class 8, class 8, class 9, class 10, class 11, class 12) के अतिरिक्त अन्य हिन्दी विषयक परीक्षाओं के लिए भी महत्वपूर्ण हैं।

Vilom Shabd in Hindi
Vilom Shabd in Hindi

सरल विलोम शब्द (Easy opposite word in Hindi) :

शब्दविलोम
हानिलाभ
आवश्यकअनावश्यक
मानअपमान
जन्ममृत्यु
दुर्गमसुगम
दुर्बलसबल
लघुदीर्घ
उदयअस्त
पापपुण्य
इच्छाअनिच्छा
आशानिराशा
आदरअनादर
उदारअनुदार
गुणदोष
आदिअंत
जन्ममृत्यु
यशअपयश
वीरकायर
साकारनिराकार
उचितअनुचित
मूकवाचाल
जीवितमृत
कोमलकठोर
नूतनपुरातन
अनुकूलप्रतिकूल

Vilom Shabd in Hindi (FAQ)

विलोम शब्द किसे कहते हैं?

विपरीत अर्थ देनेवाले शब्द विपरीतार्थक शब्द या विलोम शब्द (Antonyms) कहलाते हैं।

विलोम शब्द की परिभाषा उदाहरण सहित लिखो?

विपरीत अर्थ देने वाले शब्दों को विलोम शब्द कहते हैं। इसीलिए इन्हें विपरीतार्थक शब्द भी कहते हैं। उदाहरण : सुख-दुख, सहयोग-असहयोग, सहमति-असहमति, समापन-उद्घाटन, सर्दी-गर्मी, हर्ष-शोक, हित-अहित आदि।

लिंग-परिवर्तन के द्वारा विलोम शब्द कैसे बनाते हैं?

लिंग-परिवर्तन के द्वारा विलोम शब्द: जैसे भाई-बहन, राजा-रानी, वर-वधू, लड़का-लडकी गाय-बैल, कुत्ता-कुतिया, इत्यादि।

उपसर्ग की सहायता से विलोम शब्द कैसे बनाते हैं?

उपसर्ग की सहायता से विलोम शब्द : जैसे- ईश्वर-अनीश्वर, आस्था-अनास्था, अस्वस्थ-स्वस्थ, मान-अपमान, अल्पायु-दीर्धायु, अंतर्मुखी-बहिर्मुखी, इत्यादि।

विलोम शब्द के कुछ उदाहरण लिखिए?

विलोम शब्द के उदाहरण : सुख – दुख, सहयोग – असहयोग, सहमति – असहमति, समापन – उद्घाटन, सर्दी – गर्मी, हर्ष – शोक, हित – अहित आदि।

पृथ्वी का विलोम शब्द क्या है ?

पृथ्वी का विलोम शब्द आकाश है।

सूर्य का विलोम शब्द क्या होता है ?

सूर्य ग्रह का नाम है इसलिए सूर्य का कोई विलोम शब्द नहीं है यदि अगर होता वह चंद्रमा होता है ।

जल का विलोम शब्द क्या है ?

जल का विलोम शब्द अग्नि है।

 
वर्षा का विलोम शब्द क्या है?

अनावृष्टि का अर्थ है – वर्षा का अभाव
अतिवृष्टि का अर्थ है – बहुत मात्रा में बारिश होना ।
इसलिए अतिवृद्धि का विलोम शब्द होगा अनावृष्टि।

उपकार का विलोम शब्द क्या है ?

उपकार का विलोम शब्द अपकार है।

जीवन का विलोम शब्द  क्या है ?

जीवन का विलोम शब्द मरण या मृत्यु है।

प्राचीन का विलोम शब्द क्या है ?

प्राचीन का विलोम शब्द वर्तमान या आधुनिक है।

 गुण का विलोम शब्द क्या है ?

गुण का विलोम शब्द अवगुण या दोष है।

अंधकार  का विलोम शब्द क्या है ?

अंधकार  का विलोम शब्द प्रकाश है।

 सुंदर का विलोम शब्द क्या है ?

सुंदर का विलोम शब्द कुरूप है।

राजा का विलोम शब्द क्या है?

राजा का विलोम शब्द रंक या प्रजा है।

उन्नति का विलोम शब्द क्या है ?

उन्नति का विलोम शब्द अवनति है।

ये भी पढ़े……..

Leave a Comment